Σ' αγαπώ, σε μισώ.

Μετά από περίπου 10 ώρες στο Jett: The Far Shore, άφησα κάτω το χειριστήριο και πήγα να ξαναδώ τα trailers του.  Ίσως ήλπιζα για κάτι που το Jett δε μου υποσχέθηκε ποτέ, κάτι που εγώ θα ήθελα να παίξω αλλά οι Superbrothers προφανώς δε σκόπευαν να φτιάξουν με το συγκεκριμένο game. Κι όμως, θυμόμουν μια χαρά. Χαμηλές πτήσεις σε αχανή τοπία, εξερεύνηση και πειραματισμό σε εξωγήινα οικοσυστήματα, δράση χωρίς μάχη και κινηματογραφικές first-person στιγμές που θα έλεγαν μια μυστηριακή sci-fi περιπέτεια όχι μόνο προς τα έξω, αλλά και προς τα μέσα. Τα περισσότερα από αυτά τα στοιχεία βρίσκονται σε κάποια μορφή στο τελικό προϊόν, αλλά η βασική σχεδιαστική κατεύθυνση που τα περικλείει είναι τελείως διαφορετική. Διαφορετική όχι μόνο από αυτή που επικοινωνήθηκε προ-κυκλοφορίας, αλλά κι από εκείνη, θα τολμήσω να πω, που προκύπτει οργανικά από το concept μιας αλληλεπιδραστικής περιπέτειας με επίκεντρο την εξερεύνηση του αγνώστου.

Δεν είναι όλα στραβά όμως. Αντιθέτως, το Jett διαπρέπει σε άλλα κομμάτια του. Οι Superbrothers έχουν δημιουργήσει ένα αληθινά φιλοσοφικό ταξίδι και μια φρέσκια αφήγηση-οπτική στο σύγχρονο ζήτημα του διαστρικού ταξιδιού, που παντρεύει τον επιστημονικό ορθολογισμό με την πνευματικότητα. Δεν είναι τόσο ότι επινόησαν μια εναλλακτική σχέση της ανθρωπότητας με την εξόρμηση πέρα από τη στρατόσφαιρα, όσο ότι δραματοποίησαν τις απόκρυφες, εσωτερικές δυναμικές της, δίνοντάς τους την κεντρική θέση που τους αξίζει. Αυτή η sci-fi περιπέτεια εκθέτει επίσης σοβαρούς και εξαιρετικά επίκαιρους προβληματισμούς σχετικά με το καταστροφικό αποτύπωμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και τη βιωσιμότητα της τεχνολογικής προόδου. Το καστ των αστροναυτών που θα γνωρίσετε στο Jett βαδίζει στη νέα γη με την ευλάβεια ενός προσκυνητή, όχι με την έπαρση ενός κατακτητή. Είναι μια ευχάριστη αλλαγή να βλέπουμε διαστρικούς ταξιδιώτες που αποδέχονται πως, έστω και με ευγενή σκοπό, καταπατούν. Η εμπειρία σε αφήνει εν τέλει με περισσότερες ερωτήσεις παρά απαντήσεις (και ίσως μια υπόνοια για συνέχεια), όπως ακριβώς αρμόζει σε ένα ταξίδι προς το άγνωστο. Είναι όμως δύσκολες, ειλικρινείς ερωτήσεις. Σε όποιο θεματικό ωκεανό κι αν αποφασίσεις να βουτήξεις, στο βυθό θα βρεις αντιφάσεις. Όσο βαθύτερα τόσο πιο σκοτεινά. Το φως και οι καθαροί ουρανοί είναι χαρακτηριστικά της επιφάνειας.

ΝΕΑ ΟΠΤΙΚΗ, ΠΑΛΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Στο Jett: The Far Shore είσαι η Mei, μέλος μιας επίλεκτης ομάδας Ανιχνευτών που πρόκειται να μπαρκάρει σε ένα ερευνητικό διαπλανητικό ταξίδι σε αναζήτηση του Hymnwave. Οι Γραφές, γνωστές ως Tsagas, αφηγήσεις ενός και μοναδικού προφήτη, αναφέρουν το κάλεσμα του μυστηριώδους Hymnwave ως μια συχνότητα ήχου αντιληπτή αρχικά μόνο από τον ίδιο ως κάποιου είδους επιφοίτηση. Ο προφήτης γνώριζε μόνο ότι προέρχεται από κάπου ψηλά και μακριά. Έκτοτε, η ανθρωπότητα επιδιώκει να φτάσει στην πηγή. Τη μέρα που επιβιβάζεται η Mei, το διαστημικό πρόγραμμα δεν αναζητά απλώς απαντήσεις αλλά και ένα βιώσιμο μέλλον για την ανθρωπότητα. Τα πλήθη που έχουν συγκεντρωθεί για να ζητωκραυγάσουν τη μέρα της εκτόξευσης είναι βγαλμένα από album των Pink Floyd, φορούν αντιασφυξιογόνες μάσκες και πνίγονται σε εκπομπές ρυπογόνων αερίων. Το οικοσύστημα πεθαίνει.

Τις σκηνές αυτές βιώνουμε σε first-person, μέσα απ’ τα μάτια της Mei, ώσπου επιβιβαζόμαστε στο σκάφος και η κάμερα απομακρύνεται για να αναλάβουμε την πλοήγηση του, μαζί με τον συγκυβερνήτη μας ονόματι Isao. Ο Isao θα παίξει και το ρόλο του οδηγού μας καθ' όλη τη διάρκεια της περιπέτειας. Κι όταν λέω ότι απομακρύνεται εννοώ ότι δεν είναι λίγες οι στιγμές που το jet μας (ή μάλλον το jet ως το οποίο παίζουμε) είναι σαν κουκίδα μέσα στο αχανές, αραιοκατοικημένο τοπίο. Είναι μια αισθητική και λειτουργική επιλογή που ξεχωρίζει το Jett: The Far Shore, πλήρως εναρμονισμένη με το σχεδιασμό της εμπειρίας. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού οι δύο αυτές οπτικές εναλλάσσονται, κυρίως μεταξύ των στιγμών ελεύθερης εξερεύνησης και των πιο αυστηρά κατευθυνόμενων story moments όπου αλληλεπιδράμε και περισσότερο με το υπόλοιπο πλήρωμα.

Στον οπτικοακουστικό τομέα έχουμε να κάνουμε με ένα game που καταφέρνει να εδραιώσει τη δική του αισθητική ταυτότητα με αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά. Το Jett είναι πραγματικά ένα πρωτότυπα όμορφο game τόσο στους εσωτερικούς όσο και στους εξωτερικούς του χώρους. Μεταξύ αποστολών το παιχνίδι καταφέρνει να δημιουργήσει μικρές, αξιομνημόνευτες στιγμές όπου αναδεικνύει τη φωτογραφική του ποιότητα. Το σκάφος μου διέσχισε ταραχώδη, σκοτεινά νερά, αφήνοντας αφρισμένους κυματισμούς στο πέρασμά του. Θαύμασα τριανταφυλλένιους ορίζοντες σταθμευμένος σε κάποιο λόφο και δείπνησα σε μια λιτή, οικογενειακή τελετή στα δώματα του ελέγχου εδάφους όπου στεγαζόταν το πλήρωμα. Αυτές είναι οι στιγμές που παίρνω μαζί μου μετά το τέλος του παιχνιδιού. Είναι κρίμα που το Jett υποφέρει από απροσδόκητα κακό performance στο PS5, με χαμηλό, ασταθές framerate και αρκετά όχι και τόσο καλογυαλισμένα οπτικά εφέ που υστερούν σε ζωντάνια. Θα περίμενα ένα indie game χωρίς μεγάλες τεχνικές απαιτήσεις να ήταν έστω ρυθμισμένο στα 60 fps σε κονσόλα νέας γενιάς. Γενικώς, ίσως επωφελούνταν από λίγη ώρα ακόμα στο φούρνο.

ΠΙΛΟΤΤΟ

Το Jett είναι δομημένο με έναν ιδιαίτερα διαφανή τρόπο, που δείχνει ένα καλοδεχούμενο ενδιαφέρον για το χρόνο του παίκτη. Είναι οργανωμένο σε τέσσερα διακριτά κεφάλαια και ο χρόνος που θα χρειαστεί – κατά προσέγγιση – να αφιερώσουμε στο καθένα αναγράφεται προτού εξορμήσουμε. Έχοντας αναλάβει το review του Jett, η πρωτότυπη αυτή απόφαση μου φάνηκε ιδιαίτερα εξυπηρετική, ιδιαίτερα για τους μεγαλύτερους ηλικιακά και συχνά πιο απασχολημένους παίκτες. Η σχετικά μικρή διάρκειά του, τουλάχιστον σε σύγκριση με τις τυπικές προσδοκίες των παικτών από τα σύγχρονα games, είναι προσόν και όχι αδυναμία, καθώς οδηγεί σε ένα πολύ πιο ομαλό ρυθμό για την εκτύλιξη της αφήγησής του. Είναι μια πλήρης εμπειρία, αν και φρενάρει ελαφρώς απότομα.

Το μεγαλύτερο μέρος του παιχνιδιού περνάμε χειριζόμενοι ένα jet προορισμένο για χαμηλές πτήσεις, αιωρούμενοι συχνά μόλις λίγα μέτρα πάνω από το έδαφος. Το jet μας είναι εξοπλισμένο με εργαλεία όπως ένας προβολέας, ένας γάντζος και, το σημαντικότερο, μια συσκευή ανίχνευσης του περιβάλλοντος που μας επιτρέπει να εξετάζουμε την πανίδα και την χλωρίδα του οικοσυστήματος προς αναζήτηση χρήσιμων πληροφοριών αλλά και αρχειοθέτησης των ανακαλύψεών μας. Στο Jett: The Far Shore δεν κινούμαστε σε ένα ολόκληρο ηλιακό σύστημα. Η Mei, ο Isao και το υπόλοιπο πλήρωμα χτενίζουν ένα και μοναδικό πλανήτη (το όνομα του οποίου δε μπορώ για το θεό μου να θυμηθώ), με διάφορα νησιά μεταξύ των οποίων εκτείνονται ογκώδη και μαγευτικά υδάτινα σώματα.

Παρότι η πλοήγηση του jet είναι ο κεντρικότερος μηχανισμός της εμπειρίας, τον βρήκα συχνά προβληματικό. Ο χειρισμός έχει αργή αίσθηση με επιβραδυμένη απόκριση και παρότι κατανοώ τους λόγους για τους οποίους θα μπορούσε να έχει ρυθμιστεί έτσι ηθελημένα, τελικά οδηγεί σε συνεχή τρακαρίσματα με λόφους, δέντρα και ένα σωρό άλλες ανώμαλες επιφάνειες. Δε βοηθάει που οι στροφές εκτελούνται με τόσο αφύσικο τρόπο. Πολλές φορές η αίσθηση της ορμής και της ταχύτητας του σκάφους μου έδινε την ενστικτώδη εντύπωση ότι μπορώ να περάσω μια ανηφόρα, μόνο και μόνο για να κολλήσω στα μισά με τη μύτη του σκάφους να χτυπάει ξανά και ξανά στο έδαφος. Υπάρχει ένας ενδιαφέρον μηχανισμός διαχείρισης της αστάθειας των κινητήρων που λειτουργεί περίπου σα δείκτης υπερθέρμανσης, άλματα και ελιγμοί που όμως ποτέ δεν δένουν αισθητηριακά σε μια ιδιαίτερα απολαυστική πιλοτική εμπειρία. Όταν λειτουργεί είναι απλώς ευχάριστο, κι όταν δε λειτουργεί είναι πολύ εκνευριστικό. Στηρίζω την απόφαση να υπάρχει περιθώριο για βελτίωση και τελειοποίηση έναντι του να γίνει μια αυτόματη, ανεγκέφαλη δραστηριότητα, αλλά αισθάνθηκα επανειλημμένα πως είναι δύσκολο για τους λάθος λόγους.

ΠΑΝΩ ΠΟΥ ΠΕΡΝΑΩ ΚΑΛΑ, ΑΝΟΙΓΕΙΣ ΤΟ ΣΤΟΜΑ ΣΟΥ

Προπάντων όμως, με σοκάρει το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της διαστημικής μου εξόρμησης δεν το βούλωσε κανείς έστω για δέκα λεπτά. Τουλάχιστον έτσι αισθάνθηκα. δεν υπάρχουν αρκετές στιγμές σιωπηλής εξερεύνησης κι αρκετές ευκαιρίες να απορροφήσω όλο το οπτικοακουστικό και διαδραστικό ερέθισμα. Υπερβολική, συχνά αχρείαστη καθοδήγηση. Δε θα θεωρούσα το εν λόγω ελάττωμα εξίσου κρίσιμο αν δεν αντίβαινε στο premise που είχε αρχικά παρουσιαστεί. Δυστυχώς, η επινοημένη γλώσσα που μιλούν οι χαρακτήρες του Jett στέκει επίσης εμπόδιο στο παιχνίδι, περισσότερο απ’ όσο εξυπηρετεί τη μυθοπλασία του.

Το πρόβλημα είναι ότι η προσοχή μου διχάζεται συνεχώς μεταξύ του gameplay και των υποτίτλων. Σε ορισμένες στιγμές το game παγώνει τη δράση για να μου δώσει εξηγήσεις σχετικά με το στόχο μου και τους μηχανισμούς, αλλά πάντοτε με voiced tutorials που διαρκούν πολύ περισσότερο απ’ όσο χρειάζεται. Σε πολλές περιπτώσεις ένα κείμενο θα ήταν πιο αποτελεσματικό με λιγότερη ενόχληση. Η διαφορά μεταξύ ενός τέτοιου prompt σε μορφή κειμένου και υποτίτλων είναι ότι οι υπότιτλοι ακολουθούν τη φωνή του χαρακτήρα, που σημαίνει ότι δύο περιττές γραμμές διαλόγου ισούνται με αρκετά δευτερόλεπτα άβολης αναμονής. Επιπλέον, όταν αυτό έπρεπε να κάνω ήταν αρκετά αυτονόητο, το voiced tutorial έμενε πίσω και εν τέλει διακοπτόταν στη μέση και πηδούσε κατευθείαν από τις οδηγίες στα συγχαρητήρια.

ANACTION-ADVENTURE

Η πλειονότητα των tasks στο Jett: The Far Shore αφορά environmental puzzles και κυρίως αποφευκτικό action χωρίς μάχη. Το Jet μας είναι εξοπλισμένο για εξερεύνηση όχι για πόλεμο. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν στιγμές δράσης όπου καλούμαστε να ξεφύγουμε από θηρευτές, να ανακτήσουμε κάποιο κομμάτι εξοπλισμού σε δυσχερείς συνθήκες ή να προστατεύσουμε το κεκτημένο έδαφος από την εκάστοτε απειλή του οικοσυστήματος. Προς το τέλος του παιχνιδιού υπάρχει και ένα encounter που θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει Boss fight. Οι περισσότερες από αυτές τις στιγμές δυστυχώς είναι σχετικά άτονες. Όσο κι αν χτυπιούνται χαρακτήρες για την κρισιμότητα της κατάστασης, η αδρεναλίνη μου παρέμεινε αδρανής. Ο αδέξιος χειρισμός, τα τεχνικά θέματα και πάνω απ’ όλα το συνεχές ντάντεμα του παιχνιδιού εξουδετερώνουν επί το πλείστο την έξαψη. Το Jett λάμπει πολύ περισσότερο στο adventure κομμάτι του απ’ ότι στο action. Υπάρχουν όμως ορισμένες στιγμές πρόκλησης όπου το παιχνίδι απαιτεί να συνδυάσουμε τις γνώσεις μας για το περιβάλλον, τις αποκτηθείσες  πιλοτικές μας ικανότητες και το διαθέσιμο εξοπλισμό μας. Στις στιγμές αυτές ένιωσα εντονότερη σύνδεση με τους χαρακτήρες, καθώς παλεύαμε ομοίως στα όρια των ικανοτήτων μας.

ΕΝΑ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟΝ ΑΥΤΟΜΑΤΟ ΠΙΛΟΤΟ

Το πρόβλημα είναι ότι η Mei και το πλήρωμα ανακαλύπτουν, κατανοούν, πειραματίζονται και αλληλεπιδρούν με το οικοσύστημα, αλλά εγώ όχι. Εγώ απλώς ακολουθώ εντολές. Ακόμα κι όταν έχω κατανοήσει – σπανίως χωρίς εξήγηση – πώς ένα κομμάτι του οικοσυστήματος επιδρά σε ένα άλλο, σχεδόν ποτέ δεν μου επιτρέπεται να βάλω σε εφαρμογή μια δημιουργική θεωρία χωρίς καθοδήγηση. Κατά συνέπεια, το αφηγηματικό context αποκλίνει από την πραγματική μου εμπειρία με το παιχνίδι, οδηγώντας στην αίσθηση πως βρίσκομαι εκεί περισσότερο για να πυροδοτήσω προκαθορισμένα γεγονότα παρά για να επιδράσω αυτόνομα στον κόσμο.

Εν τέλει απόλαυσα το Jett: The Far Shore και θεωρώ ότι με διάφορους τρόπους αποτελεί μια αξιομνημόνευτη εμπειρία. Δυστυχώς όμως ενώ το αφηγηματικό του προφίλ παίρνει μια πολύ ενδιαφέρουσα κατεύθυνση, ο ίδιος ο παίκτης δεν έχει και τόσο σημαντικό ρόλο μέσα σε αυτή. Το Jett είναι ένα game περί της εξερεύνησης, αλλά όχι ένα game όπου εξερευνάς.